Het volledige symfonische oeuvre van Antonin Dvorak (1841-1904) omslaat negen symfonieën en een half dozijn losse symfonische werken. Hoewel daar enkele aardig bekende stukken tussen zitten, niet in de laatste plaats de ‘Nieuwe Wereld’ symfonie, de negende, is het geen slechte zaak om het integrale symfonische werk op cd te hebben, iets waarvoor het platenlabel Supraphon met deze heruitgaven met het Tsjechisch Philharmonisch Orkest en dirigent Vaclav Neumann zorgt.
De laatste symfonieën van Dvorak zijn de bekendste: nummer negen (de ‘Nieuwe Wereld’) is een eeuwige klassieker en de drie voorgaande vindt men ook nog regelmatig op concertprogramma’s terug: de zonnige zesde symfonie in D, met zijn verwijzingen naar Brahms’ tweede symfonie, de strijdvaardige zevende in d en de grandioze achtste in G. Weinig mensen zijn echter vertrouwd met de knappe vierde of vijfde symfonie of met de symfonische gedichten en ouvertures die Dvorak componeerde.
De opnames zijn niet recent: de oudste werden in 1969 gemaakt en de jongste in 1982. Supraphon verzorgde zijn plaatopnames echter uitstekend en de klank van het Tsjechisch Philharmonisch Orkest komt hoegenaamd niet verouderd of dof over, al klinken de koperblazers hier en daar een beetje scherp.
Mooie momenten zijn er te over in deze vriendelijke, romantische muziek. Het langzame deel van Dvoraks eerste symfonie is een pretentieloos maar genereus ‘Adagio’, met melodielijnen in de strijkers die zich heerlijk kalm ontplooien. De vierde symfonie bezit een langzaam deel dat net zo mooi is, met knappe soli voor houtblazers en hoorns. Het scherzo van deze symfonie klinkt als een triomfantelijk volkslied – voor een keertje laat Dvorak de typisch Boheemse dansritmes achterwege die zijn andere symfonische scherzi vormgeven. De houtblazers van het Tsjechisch Philharmonisch Orkest leveren trouwens een bewonderenswaardige prestatie af en klinken briljant, wat Dvoraks muziek op vele plaatsen jeugdig en hoopvol doet klinken.
Enig bombast hier en daar is deze opname ook weer niet vreemd. Het openingsdeel van de zesde symfonie wordt bijvoorbeeld tamelijk langzaam gespeeld, wat voor een brede opbouw naar indrukwekkende hoogtepunten zorgt. Een vlottere uitvoering zou echter frisser en minder zwaar klinken. De achtste symfonie komt dan weer schitterend over, met een monter eerste en laatste deel en trage passages die het Tsjechisch Philharmonisch Orkest met een kalme waardigheid uitvoert.
Een aangename verrassing zijn de vier symfonische gedichten die een oude Dvorak in 1896 componeerde. Deze charmante werken, die telkens een klein kwartiertje duren, condenseren de magische sprookjeswereld van de opera ‘Rusalka’ in zuiver symfonische vorm. Dvoraks spel met terugkerende motieven en de sterkte van zijn (korte) melodiefragmentjes, zorgen ervoor dat elk werk zijn eigen, goed afgelijnde karakter behoudt. En niemand die, bijvoorbeeld, de sprankelende, feeërieke opening van ‘Vodnik’, (‘De Waterdwerg’) hoort, kan onbewogen blijven.
Het is altijd nuttig om Dvoraks integrale symfonische oeuvre bij de hand te hebben, zeker in een smaakvolle en goed gebalanceerde uitvoering als deze, die ondanks zijn relatieve ouderdom nog fris en levendig overkomt.
