Noch Valery gergiev, noch het Mariinsky Orchestra uit Sint Petersburg zijn onbekenden met de muziek van Dmitri Shostakovich (1906-1975) maar als eerste cd in wat een integrale opname van Shostakovich' vijftien symfonieën moet worden, koos Gergiev voor twee symfonieën die hij nog nooit eerder op cd heeft gezet. Shostakovich' eerste en laatste symfonie liggen bijna vijftig jaar uiteen, van de eerste die gecomponeerd werd als eindwerk aan het conservatorium in Leningrad in 1924/1925 tot de laatste, enigmatische vijftiende die Shostakovich schreef in 1971 vier jaar voor zijn dood.
Van Valery Gergiev kan men een krachtige interpretatie verwachten en luide passages stellen in deze Shostakovich zeker niet teleur maar het is niet zozeer de kracht maar wel de soepele delicaatheid van het Mariinsky Orkest die opvalt op deze opname. De twee symfonieën die hier gepresenteerd worden zijn relatief kleinschalig, wat de grootte van het orkest en de vaak dunne, solistische instrumentatie betreft. Toch blijft opvallen hoe dicht deze interpretatie in vergelijking met andere bij kamermuziek aanleunt en hoe individueel en transparant de muzikanten Shostakovich' muziek dus doen klinken.
Dat dit een verstaanbare en heel vanzelfsprekend klinkende opname is , bewijst het eerste deel van de eerste symfonie, waar in Shostakovich' gefragmenteerde orkestratie melodieën moeiteloos van instrument naar instrument springen. Het orkest behoudt er echter een gevoel voor onschuldige humor bij. Shostakovich' eerste symfonie is dan ook een opvallend onschuldig werk, grotendeels vrij van het bijtende sarcasme of pessimisme dat in erop volgende werken te beluisteren valt.
Erg opwindend is het scherzo van de eerste symfonie, met zijn razendsnelle tempo en virtuoze pianopartij, net als het eerste deel van de vijftiende symfonie, met uiterst helder slagwerk dat met haast militaire precisie speelt. Die precisie vindt men trouwens bij meerdere instrumenten terug. Soli voor trombone bijvoorbeeld klinken in het eerste deel van de vijftiende symfonie ruw en kernachtig maar worden expressief en met perfecte controle uitgevoerd in het tweede deel. Het hele orkest slaat hier trouwens precies de juiste doodse begrafenistoon aan, een groot verschil met de etherische kwaliteit van de finale, die zachtjes uitsterft met louter slaginstrumenten. Het langzame deel van de eerste symfonie bevat zulk sarcasme nog niet: dit blijft romantische muziek die het Mariinksy orkest heerlijk lyrisch en warm weet te brengen.
Als deze mooie cd de eerste is in een integrale opname dan mogen de volgende symfonieën snel volgen. Een dergelijk contrastrijke maar steeds natuurlijk klinkende Shostakovich is zeldzaam en zelfs de recente opnames met het Russisch Nationaal Orkest en Mikhail Pletnev verbleken wat naast deze boeiende, muzikale uitvoering.
Meer over Dmitri Shostakovich
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
