Als ze getrouwd zouden zijn, dan was hun huwelijk waarschijnlijk al lang op de klippen gelopen. In de jazz is een gezellige, stilzwijgende verstandhouding zoals die in een huiskamer kan bestaan, echter meestal geen zegen. Om hun spel spannend te houden, zoeken heel wat jazzmusici dan ook geregeld nieuw gezelschap op. Doen ze dat niet, dan moeten hun collegae figuren zijn die wat ze van elkaar kennen uit de weg durven gaan, om het nieuwe aan te boren. Net dat is wat altsaxofonist Ben Sluijs en pianist Erik Vermeulen al geruime tijd doen. Ze bedanken beleefd voor paden die ze al met elkaar bewandeld hebben. Ja, bijna mystiek is elk concert dat de twee met elkaar geven: er lijkt immers geen duo vrienden op de bühne te staan, wel een soort geheim genootschap dat via concentratie tot een hogere waarheid probeert te komen. En misschien is die waarheid het “werkelijk onverklaarbare”, zoals Josse De Pauw in de paar zinnen die hij op de kaft neerschreef, suggereert.
Als titel verwijst ‘Decades’ enerzijds naar de afstand die het duo al samen heeft afgelegd. Toch hebben ze zichzelf nooit herhaald en zijn ze altijd blijven ontwikkelen, zowel individueel als in hun samenwerking. Sluijs heeft altijd een voorliefde gehad voor lijnen met een complexe tint, waaruit echter vaak een eenvoudig extract van hartroerende lyriek kan gepuurd worden. De laatste jaren werd zijn stijl er steeds meer een van dynamische stilstand: alsof zijn sax cirkels draait en steeds om hetzelfde punt blijft draaien, zich kortom gevangen weet in een paradoxale beweging. Vermeulens neiging naar het abstracte werd recent overigens nog veel meer uitgesproken dan vroeger het geval was. De Ben Sluijs van het meer dan tien jaar oude ‘Flying Circles’ (een titel die toen al uitstekend bij Sluijs’ idioom paste) is uiteindelijk herkenbaar gebleven, terwijl de Vermeulen die in Sluijs’ kwartet nog harmonisch vrij conventioneel meedacht, zich inmiddels tot een behoorlijk radicaal beeldenstormer heeft ontpopt. Hij is iemand die geen enkele afspraak meer voor lief neemt. Zijn Antiduo, met Seppe Gebruers op een ander klavier, of ‘Asterisk’, zijn laatste trioplaat, laten een muzikant horen die zich niet meer met solo’s inlaat die gemakkelijk scoren.
Van die progressie richting steeds vrijere vormen van improvisatie, is op ‘Decades’ wel degelijk iets te merken, hoewel Vermeulen binnen dit duo nooit op de simpele groove heeft gemikt, of in de vorm van gesyncopeerde ritmes snoepjes aan zijn publiek heeft uitgedeeld. Op dit album houdt Vermeulen perfect het midden tussen het vormeloze-efemere en een harmonisch houvast, waarboven Sluijs zijn sluipende, fluisterende frasen kwijt kan. De plaat is overigens opgebouwd uit live-materiaal dat dateert van 2011, pas een jaar nadat het duo met ‘Parity’ een tweede album had afgeleverd. De continuïteit met de overige improvisaties, die vorig jaar werden opgenomen in De Werf, is opvallend. Ook materiaal dat niet uit hun beider pen vloeide – songs waarvoor het duo te rade ging bij Steve Swallow, Thelonious Monk, Vernon Duke en George Gershwin – laten de twee naadloos aansluiten op hun eigen hersenspinsels, waarbij opvalt met hoe weinig moeite ze de standards kunnen transponeren naar hun eigen muzikale wereld. Een wereld waarin melodie helemaal wordt ontrafeld, tot op het bot wordt ontleed. Vanuit de overblijvende elementaire bouwstenen construeren Sluijs en Vermeulen vervolgens sobere sculpturen, die de lof zingen over de intieme schoonheid van klank. Onverklaarbaar…en gelukkig maar.
