In een reeks met opnames van de muziek van Wilhelm Friedemann Bach zocht men voor het tweede volume de medewerking van de Rastater Hofkapelle en haar dirigent Jürgen Ochs. Deze tweede cd met cantates en andere werken van Wilhelm Friedemann bevat naast twee cantates ook de mis in g mineur, Fk 100 en twee motetten voor koor en orkest. Geen van die werken werd eerder op plaat gezet, want de muziek van Wilhelm Friedemann Bach werd - jammer genoeg gezien de kwaliteit ervan - nooit zo wijd verspreid als het werk van zijn broers Carl Philipp Emanuel en Johann Christian Bach.
Een van de zaken die hij van zijn vader goed aangeleerd kreeg, is Wilhelm Friedemann Bachs gave om de toendertijds heersende affectenleer een hoogst persoonlijke toets mee te geven. Het sierlijke rococo-idioom dat rond het midden van de achttiende eeuw in zwang was en waar de jonge Bach zich van bedient, klinkt overzichtelijker en minder weelderig dan de muziek van Johann Sebastian maar in tegenstelling tot minder interessante werken van bijvoorbeeld Johann Cannabich of Johann Stamitz en zijn twee zoons, blijkt Wilhelm Friedemann Bachs muziek steeds weer wat origineels of vindingrijks in huis te hebben.
Er werd voor een tamelijk kleine bezetting gekozen om deze muziek mee op te nemen. Elke stem uit Bachs vocale kwartet is verdubbeld, zodat niet meer dan acht zangers de koordelen voor hun rekening nemen. De stemmen van de Rastatter Hofkapelle staan gelukkig ook op solistisch vlak sterk genoeg, al laten Wilhelm Friedemann Bachs cantates wat minder vocale hoogstandjes horen dan de cantates van zijn vader.
Het is een plezier om de aangename en steeds comfortabel klinkende manier te beluisteren waarop bijvoorbeeld Klaus Temps de basaria uit de cantate ‘Der Herr wird mit Gerechtigkeit’ uitvoert of zijn collega Johannes Happel de basaria uit ‘Wer mich Liebet’. Happel slaagt erin zachtaardig te klinken boven een continuobegeleiding in het orgel maar mist wel wat accuraatheid op zijn snelle loopjes. De recitatieven komen daarentegen wat zwakjes over, alsof men nu eenmaal geen andere keuze had dan ze mee op plaat te zetten en het karweitje dan maar haastig opgeknapt heeft. Dat is jammer want Wilhelm Friedemann gebruikt harmonische wendingen en opvallende basnoten net zo capabel als zijn vader om belangrijke woorden en zinnen uit de tekst in de verf te zetten.
De mis in g mineur is in een typerend vroeg-classicistische, polyfone koorstijl geschreven. Het is een mis in de protestantse traditie die slechts uit een ‘Kyrie’ en een ‘Gloria’ bestaat en waarin de tekst bovendien in het Duits vertaald werd. Het koor staat onmiskenbaar op de eerste plaats want de strijkers verdubbelen grotendeels gewoon - de zorgvuldig vorm gegeven - koorlijnen. Delen als het ‘Du bist allein in der Höchste’ (in de Latijnse mis is dat het ‘Quoniam to Solus Sanctus’) zijn prachtvoorbeelden van polyfone muziek die al zijn frisheid en expressiviteit behoudt en nooit academisch gaat klinken.
Een solistische bezetting bij de strijkers klinkt doorzichtig maar niet dunnetjes want de genereuze akoestiek van de opnamestudio waar deze opname verwezenlijkt werd, doet deze muziek warm en vol genoeg klinken. Naast strijkers zijn de enige instrumenten die Bach gebruikt, drie trompetten en pauken. De zo alomtegenwoordige hobo’s die bij Bach senior zulke mooie partijen mogen spelen, blijven hier afwezig. Die drie trompetten kunnen echter enkele tamelijk virtuoze partijen laten horen in twee cantates en in het motet ‘Heilig ist der Gott, der Herr Zabaoth’. Het is bovendien nogal zeldzaam om koperblazers zulke prominente partijen te horen uitvoeren in muziek uit de tweede helft van de achttiende eeuw.
Geen van deze cantates werd ooit op cd gezet en vele werken hebben de afgelopen tweehonderdvijftig jaar een sluimerend bestaan geleid en werden zelden tot nooit uitgevoerd. Wie Wilhelm Friedemanns muziek hoort, kan alleen maar besluiten dat daarmee tekort gedaan werd aan een componist die expressieve en vindingrijke muziek schreef en wat dat betreft zonder meer aanzien mag worden als de gelijke van iemand als een jonge Joseph Haydn.
