Deze opname van Bruckners vijfde symfonie is het derde deel in de tiendelige reeks die het Russische label Melodiya wijdt aan de Duitse dirigent Wilhelm Furtwängler. Net als de andere cd's uit de reeks betreft het hier een live-uitvoering uit de jaren '40, de periode waarin Furtwängler chefdirigent was van de Berliner Philharmoniker. Orkest en dirigent zorgen voor een contrastrijke uitvoering die de luisteraar van de eerste tot de laatste noot aan zijn zetel kluistert.
Fluisterzachte pizzicato's in de contrabassen openen het majestueuze Adagio waarmee de symfonie begint. Dit pianissimomoment wordt ietwat verstoord door mono-ruis en geluiden van het publiek, maar verderop verraadt deze uitvoering amper dat ze al meer dan zestig jaar oud is. Dat is vooral te danken aan Furtwängler zelf, die als geen ander zijn orkest weet te kneden tot een groots instrument dat uitblinkt in wendbaarheid en transparantie. Vooral de uitbarstingen bij de kopersectie klinken bijzonder homogeen, al verdient ook de klagende hobosolo in het tweede deel een vermelding. Even indrukwekkend als de orkestklank an sich is de fijnzinnige manier waarop de dirigent Bruckners complexe contrapunt naar voren brengt. Door subtiel te spelen met het tempo springt nu eens een lyrische tussenstem, dan weer een verrassende harmonische wending in het oor. Naast dat detailwerk leeft deze Bruckner-uitvoering door de immense spanningsopbouw die Furtwängler weet te scheppen. Een schitterend voorbeeld daarvan is het ongewoon lange scherzo, waarin hij ook binnen de voortdurend wisselende sferen en de talrijke themaherhalingen een lijn weet te vinden die perfect de stroming van de muziek ondersteunt. De finale, die net als het openingsdeel begint met een langzame introductie, is na het ietwat uitbundige scherzo opnieuw een toonbeeld van Bruckners contrapuntische klasse, wat meerdere fuga's en koralen illustreren. Dat wordt ten top gedreven in het imposante slot, waarin Furtwängler een monumentale klank aan zijn orkest ontlokt en zich net als eerder in de symfonie een meester toont in het opbouwen van spanning.
Historische opnames worden vaak afgedaan als enkel interessant voor freaks. Een Bruckner-uitvoering zoals hier gepresenteerd door Furtwängler en de Berliner Philharmoniker kan echter zonder twijfel concurreren met de top van de hedendaagse – digitale – discografie.
Meer over Anton Bruckner
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
