In de zomer van 1971 begon en toen al zieke Shostakovich aal het componeren van wat zijn vijftiende en laatste symfonie zou worden. De arbeid ging verbazingwekkend vlug en binnen een maand was deze uiterlijk klassieke, vierdelige symfonie klaar. Shostakovich zei zelf dat hij voor een keertje eens 'een gemakkelijke symfonie' wou componeren. Maar Shostakovich sprak zichzelf wel vaker (opzettelijk?) tegen en schijn kan bedriegen en wat op het eerste gezicht een traditioneel, niet al te zwaar verteerbaar werk is, bevat meer dan één vraagstuk waar niet zo snel een antwoord op gevonden kan worden. Wat te denken van de vele citaten waarmee deze symfonie aan elkaar hangt? Wagners 'Ring des Nibelungen'-cyclus passeert de revue, net als vele van Shostakovich' eigen werken of Rossini's 'Willem Tell' ouverture. En welke lijn zit er in een symfonie met een luchtig, kinderlijk maar sardonisch eerste deel, een diepdroevige dodenmars als tweede of een finale die zachtjes eindigt met de doodse geluiden van een hele batterij slagwerk?
Over de audio
Shostakovich vergeleek het eerste deel van zijn laatste symfonie met 'een grote speelgoedwinkel' en men moet zich niet al te sterk inspannen om een verzameling speelgoedsoldaatjes te horen in de mechanische perpetuum mobile-beweging waarop dit deeltje teert. Een citaat uit Rossini, een symbool voor banaliteit en alledaagsheid komt de muziek verstoren maar verder heeft elk element, elke kleinste bouwsteen uit deze muziek, van het klokkenspel dat het startsein voor de symfonie geeft tot de trompet die net niet te vroeg inzet zijn eigen, onmisbare plaats.
Het Mariinsky orkest en haar dirigent Valery Gergiev, dat deze uitvoering verzorgen, bezitten een unieke voeling met de muziek van Shostakovich. Daar bovenop komt een uiterst strakke uitvoering, die minder op kracht speelt (al zijn luide momenten zeker aanwezig hier) dan op souplesse en enkele uitermate sterke solisten (fluit, fagot, trombone) aan het woord laat. Slagwerk is prominent aanwezig en harde pauken en accuraat kleiner slagwerk tonen dat het menens is in dit bedrieglijk eenvoudige openingsdeel.
Meer over Dmitri Shostakovich
Verder bij Kwadratuur
Interessante links
